Czytanie książek jest niezwykle ważne w dzisiejszym świecie, opartym na nowoczesnych technologiach. Książki nie są już oczywistym wyborem, muszą konkurować z filmami, grami komputerowymi, social mediami. Stanowią nie tylko rozrywkę, ale mają też duże znaczenie dla rozwoju dziecka: jego słownictwa, wyobraźni, kreatywności. Uczą empatii i wyrażania emocji, krytycznego myślenia, samodyscypliny. To tylko niektóre z zalet czytania. Dowiedz się więcej z poniższego tekstu.
Czytanie książek ma dużo więcej zalet, niż oglądanie telewizji, nagrań z TikToka czy filmów na portalach streamingowych. Jest formą rozrywki, jak powyższe przykłady, ale wpływa też na rozwój językowy, poznawczy i emocjonalny.
W naszym społeczeństwie obrazkowym już kilkuletnie dzieci potrafią przesuwać palcem po dotykowym ekranie smartfona rodzica i w ten sposób znaleźć interesujące je treści. Duża część komunikacji, zwłaszcza wśród najmłodszych pokoleń, odbywa się dziś za pomocą zdjęć, nagrań, emotikonów, gifów i innych wizualnych symboli.
Dlatego tak ważne jest, aby czytać dzieciom książki już od najmłodszych lat, a później zachęcać je do samodzielnego czytania. Sprawdź, jaki wpływ na rozwój dzieci i dorosłych ma czytanie książek.
"Książka - najczystsza istota ludzkiego ducha".
Thomas Carlyle
1. Rozwija umiejętności językowe
Regularne czytanie książek dzieciom rozwija u nich umiejętność czytania i pisania. Podczas gdy maluchy słuchają opowiadań i patrzą na zapisane strony, uczą się rozpoznawać litery, słowa, zdania. W miarę jak dorastają, zaczynają samodzielnie odczytywać teksty i eksperymentować z pisaniem.
Czytanie książek rozwija zasób słownictwa, frazeologii. Uczy poprawnej ortografii, wymowy, budowania zdań.
2. Wpływa na tworzenie więzi
Czytanie dzieciom to doskonała okazja do budowania więzi emocjonalnej. Wspólne spędzanie czasu, przytulanie się i wspólna zabawa z książkami sprawiają, że dziecko czuje się blisko opiekuna i buduje się więź zaufania.
3. Uczy czytania ze zrozumieniem i wnioskowania
Częste czytanie uczy poprawnego rozumienia tekstu poprzez interpretację przedstawionej historii.
Lektura kształtuje umiejętność rozpoznawania postaw bohaterów, odczytywania ukrytych między wierszami znaczeń, wnioskowania na podstawie kontekstu. Te umiejętności przydają się we wszystkich dziedzinach życia.
4. Kształtuje umiejętność komunikowania się
Czytanie ze zrozumieniem pomaga dzieciom w rozwijaniu umiejętności skutecznego komunikowania się. Czytając różnorodne teksty, uczymy się rozmaitych stylów komunikacji. Dzięki temu możemy później wykształcić swój własny styl pisania i dopasować ton wypowiedzi do sytuacji, w której chcemy coś przekazać.
Czytanie kształtuje umiejętność wyrażania myśli w sposób jasny i klarowny oraz konstruowania logicznych argumentów.
5. Wzmacnia koncentrację i pamięć
Czytanie książek powoduje aktywacje różnych obszarów mózgu, w tym tych odpowiedzialnych za skupienie i koncentrację. Uczy samodyscypliny, zwłaszcza przy dłuższych lekturach.
Czytanie książek wymaga zapamiętania wielu informacji, takich jak imiona i nazwiska postaci, wydarzenia, nazwy miejscowości itp. To stanowi doskonałe ćwiczenie dla naszej pamięci.
6. Kształtuje wyobraźnię i kreatywność
Książki są wspaniałym źródłem inspiracji dla dzieci i dorosłych. Czytanie pobudza wyobraźnię i umożliwia nam tworzenie wizualnych obrazów w naszych umysłach na podstawie opisów i narracji.
Podczas czytania wędrujemy w magiczne światy, spotykamy niesamowitych bohaterów, odkrywamy nieznane miejsca. Ta podróż stymuluje kreatywność i rozwija umiejętność twórczego myślenia.
To różni książki od oglądania filmów. Na ekranie wszystko jest podane na tacy, nic nie musimy sobie wyobrażać.
„Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy, ponieważ wiedza jest ograniczona”.
Albert Einstein
7. Wspiera rozwój emocjonalny
Książki pomagają dzieciom zrozumieć i radzić sobie z różnymi emocjami. Opowieści o bohaterach, którzy przeżywają trudne chwile, uczą empatii i kształtują wrażliwość.
Dzieci uczą się rozpoznawania różnych emocji, takich jak złość, smutek, radość, strach i ich odcieni. W książkach fabularnych, narrator często opisuje stany emocjonalne bohaterów, lub sami bohaterowie je wypowiadają, np.:
"Wiesz... gdy się jest bardzo smutnym, lubi się zachody słońca..."
Antoine de Saint-Exupéry, "Mały Książę"
Rozumienie, nazywanie i odpowiednie wyrażanie emocji, pozwala na budowanie zdrowych relacji przez całe życie.
8. Uczy tolerancji
Czytanie książek pozwala nam lepiej zrozumieć różne perspektywy i doświadczenia ludzi z różnorodnych grup społecznych. To pomaga budować większą tolerancję, otwartość i szacunek dla innych kultur, religii, orientacji seksualnych itp.
Zrozumienie i akceptacja różnorodności jest kluczowa dla rozwijania pozytywnych relacji społecznych.
9. Rozwija umiejętność wyszukiwania informacji
W dzisiejszym świecie mamy do czynienia z szumem informacyjnym, czyli natłokiem informacji. Nawet dojrzali ludzie mają czasami trudność w odróżnieniu informacji fałszywych od prawdziwych i w wyłuskaniu tych istotnych.
Czytanie pozwala ćwiczyć umiejętność wyszukiwania informacji, np. w sytuacji, gdy chcemy przypomnieć sobie imię bohatera lub to, co powiedział on na początku tekstu. Uczymy się też odróżniania informacji istotnych od tych mniej ważnych.
10. Uczy krytycznego myślenia
We wspomnianym szumie informacyjnym ważna jest umiejętność odróżniania fake newsów od faktów. Wykrywania manipulacji i półprawd. Możemy to osiągnąć, dzięki krytycznej ocenie dostępnych materiałów i porównywaniu źródeł.
Czytanie książek kształtuje krytyczne myślenie, poprzez wzmacnianie umiejętności analizy treści i jej interpretacji. Czytanie książek różnych autorów pozwala na analizę porównawczą. Uczymy się wyciągać wnioski i oceniać, które światopoglądy są dla nas wartościowe, a z którymi się nie zgadzamy oraz które informacje uznajemy za nieprawdziwe.
11. Zwiększa wiedzę o świecie i kulturze
Książki to ogromne źródło wiedzy na różne tematy. Czytanie literatury faktu może poszerzyć nasze horyzonty i umożliwić nam zdobycie nowej wiedzy na temat historii, nauki, sztuki, filozofii czy psychologii.
Natomiast powieści i literatura piękna pozwalają na zanurzenie się w innych kulturach i spojrzenie na świat z innej perspektywy.
12. Relaksuje i redukuje stres
Czytanie może być świetnym sposobem na odprężenie i relaks. Zanurzenie się w dobrej książce pozwala nam oderwać się od codziennych trosk i stresujących sytuacji. Pozwala na wyciszenie się i spotkanie z ulubionymi bohaterami.
"Kto czyta książki, żyje podwójnie".
Umberto Eco
13. Kształtuje wewnętrzne poczucie wolności
To może być istotne dla uczniów, którzy czują, że wiele rzeczy w szkole jest im narzuconych i muszą dostosować się do panujących tam zasad, np. noszenia mundurków, czytania książek z listy lektur itp. Na część zasad uczniowie nie mają wpływu, ale poza szkołą mogą wybrać te lektury, które im odpowiadają i sprawiają przyjemność.
Podobnie jest w codziennym życiu dorosłych. Możemy czuć się przytłoczeni niektórymi zasadami panującymi, np. w miejscu pracy i sytuacjami, na które nie mamy wpływu. Czytanie książek pozwala na budowanie naszego indywidualnego, wewnętrznego świata, wolnego od wpływów innych osób.
"Książki są jak towarzystwo, które sobie człowiek dobiera".
Monteskiusz