Dotykowiec to jeden ze stylów uczenia się, oprócz kinestetyka, wzrokowca i słuchowca. Dotykowiec najlepiej przyswaja wiedzę przez dotyk, działanie fizyczne i manipulacje przedmiotami. Łączy to, czego się uczy z emocjami. W poniższym tekście przedstawiamy, jak skutecznie uczyć się, będąc dotykowcem. Warto jednak pamiętać, że większość osób preferuje różne style uczenia się i rzadko kiedy jesteśmy ograniczeni tylko do jednego.
Dotyk a rozwój dziecka
U niemowląt i małych dzieci dotyk jest jednym z pierwszych zmysłów, które rozwijają się w pełni. Najmłodsi dowiadują się pierwszych rzeczy o otaczającym świecie, dotykając różnych przedmiotów, osób, zwierząt domowych itp. Poprzez te doświadczenia uczą się o cechach, takich jak kształt, tekstura, temperatura i twardość. Dowiadują się, co jest dla nich bezpieczne, a czego należy unikać.
Dotyk odgrywa również ważną rolę w tworzeniu więzi emocjonalnych między dzieckiem a rodzicami. Kluczowy jest kontakt fizyczny, taki jak głaskanie i przytulanie. Dotyk uspokaja i zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa. Dziecko również kontaktuje się z innymi osobami przez dotyk.
Chociaż nic świadomie nie zapamiętujemy z okresu niemowlęctwa, pierwsze doznania związane z dotykaniem i byciem dotykanym, mają wpływ na dalszy rozwój fizyczny, poznawczy, emocjonalny, a także na inteligencję. Przyczyniają się też do rozwoju empatii.
Odpowiedni dotyk lub jego brak w dzieciństwie ma wpływ na umiejętność nawiązywania relacji społecznych, kontroli emocji, radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Tę zależność udowodniły m.in. badania prowadzone wśród rumuńskich sierot, które w okresie niemowlęctwa leżały w łóżkach i nie były przytulane. Nie rozwinęła się u nich odpowiednio kora okołooczodołowa. To część mózgu odpowiedzialna za emocje i zachowania społeczne.
Dotyk a proces uczenia się
Doświadczenia związane z dotykiem na wczesnym etapie rozwoju mają wpływ na efektywność uczenia się dziecka w szkole. Dotyk ma duży wpływ na interpretację w mózgu tego, co widzą oczy. Ma więc znaczenie przy rozumieniu tego, co widzimy. Dotyk jest też związany z kształtowaniem się ośrodka mowy.
Wczesne lata edukacji, zwłaszcza w szkołach podstawowych, często skupiają się na interakcji sensorycznej, w tym na doświadczaniu świata poprzez dotyk. Dzieci korzystają z różnorodnych materiałów manipulacyjnych, takich jak klocki, puzzle, modeliny i tkaniny, które pozwalają im odkrywać różne tekstury i formy. Tworzą też prace plastyczne z rozmaitych materiałów.
Poprzez dotyk, dzieci mogą rozwijać swoje zdolności manualne, zmysł przestrzenny i wyobraźnię.
Dotykowiec – charakterystyka
Dotykowcy, nazywani również czuciowcami, to najczęściej osoby refleksyjne, wrażliwe i spokojne. Wolą uczyć się przez praktykę - wykonywanie konkretnych czynności, manipulację obiektami, ruch ciała. Mają tendencję do unikania długotrwałej pasywnej nauki, takiej jak czytanie lub słuchanie.
Łączą zdobywaną wiedzę z emocjami. Mają wyjątkową czułość na fizyczne doznania oraz własne i cudze uczucia. Są bardziej wrażliwi na emocje innych osób niż na słowa, które one wypowiadają. Przykładają wagę do komunikacji niewerbalnej, takiej jak mimika twarzy, język ciała czy ton głosu. W trakcie rozmowy utrzymują kontakt wzrokowy z rozmówcą, aby odczytać wyraz jego twarzy.
Sami również często używają gestów i wykazują dużą ekspresyjność. Dobrze radzą sobie w zadaniach, które wymagają majsterkowania oraz z aktywnością fizyczną, jak taniec czy gimnastyka.
Jak skutecznie uczyć się, będąc dotykowcem?
Oto kilka rad:
- Zadbaj o przyjazne miejsce do nauki
Potrzebujesz przyjaznej atmosfery w miejscu, gdzie masz się uczyć. Negatywne emocje obniżają Twoją koncentrację. Najlepiej ucz się w pojedynkę, zapewnij sobie spokój. Możesz słuchać ulubionej piosenki, która wzbudza w Tobie pozytywne emocje. Nauka w grupie może nie być dobrym rozwiązaniem.
- Twórz w trakcie nauki
Trzymaj w ręku długopis czy ołówek i rysuj nim. Mogą to być „bazgroły”, ale lepiej, żeby rysunki były związane z tematem nauki. Twórz mapy myśli i skojarzeń. Notuj, podkreślaj ważne rzeczy kolorami. Wykonuj kolaże, korzystaj z materiałów, które nie są jednakowe w dotyku. Przypisz do nich konkretne znaczenia, które później będziesz mógł łatwo przywołać z pamięci.
- Korzystaj z manualnych narzędzi
W nauce pomoże Ci dotykanie np. globusa czy liczydła. Może się u ciebie sprawdzić notowanie na klawiaturze komputerowej albo tablecie z rysikiem. Jeśli masz taką możliwość, przy nauce chemii czy fizyki, korzystaj z zestawów do eksperymentów.
- Korzystaj z interaktywnych narzędzi
Prawdopodobnie sprawdzą się u Ciebie gry edukacyjne i aplikacje do nauki, które wykorzystują dotykowy interfejs.
- Wykorzystuj metody kinestetyczne
Techniki zapamiętywania związane z ruchem, gestykulacją i mimiką są skuteczne u kinestetyków, ale też u dotykowców. Angażuj swoje ciało w proces uczenia się, np. przez sport, taniec, odgrywanie ról itp. Twórz własne metody związane z przypisywaniem konkretnych informacji gestom, ćwiczeniom fizycznym czy mimice.